Dlaczego należy wymieniać łańcuch rozrządu?
Zastosowanie łańcuszka zamiast paska rozrządu ma swoje zalety. Łańcuchowy układ rozrządu jest znacznie wytrzymalszy od paskowego, a dodatkowo generuje mniejsze opory niż gumowy pasek. Dzięki temu elementy napędu rozrządu mogą pracować z większą lekkością. Przekłada się to na niższe spalanie paliwa, a co za tym idzie, na mniejszą emisję szkodliwych substancji do atmosfery. Solidność tego rozwiązania sprawia też, że silnik może być wyposażony w bardziej skomplikowany system rozrządu, z wieloma wałkami czy z fazami rozrządu.
Samochód wyposażony w łańcuszek rozrządu jeszcze do niedawna kojarzony był z bardzo wysoką trwałością, a wielu kierowców do dziś sądzi, że nie należy go wymieniać. Tymczasem liczne przypadki nadmiernego rozciągnięcia łańcucha dobitnie pokazują, że jest to element eksploatacyjny, podobnie jak pasek zębaty. Luźny łańcuch stanowi poważne zagrożenie dla silnika, kończące się z reguły poważną awarią. Rozciągnięte ogniwa ocierają o ślizgi i nie utrzymują się poprawnie na wałkach rozrządu, a napinacz hydrauliczny nie jest w stanie zniwelować wszystkich luzów. Źle napięty łańcuch może przeskoczyć, uszkodzić inne elementy rozrządu, a nawet się zerwać. Najczęściej kończy się to poważnym uszkodzeniem silnika, generującym bardzo wysokie koszty naprawy.
Oznaki wyeksploatowania rozrządu łańcuchowego
Po czym poznać, że łańcuch nadaje się do wymiany? Pierwsze objawy zużycia są trudne do wychwycenia i mogą kojarzyć się z innymi usterkami, np. zużyciem świec lub filtrów. Nie zawsze pojawia się wszak kontrolka check engine, informująca o nieprawidłowej pracy silnika. W wielu przypadkach o wyeksploatowaniu łańcucha kierowca dowiaduje się dopiero wtedy, gdy jest już za późno. Na jakie objawy zużycia warto być wyczulonym? Oto typowe objawy świadczące o awarii rozrządu z łańcuchem:
- niestabilne obroty silnika na biegu jałowym,
- trudności z odpaleniem silnika,
- podwyższone zużycie oleju,
- niska kultura pracy silnika,
- dźwięk chrobotania świadczący o ocieraniu łańcuszka o obudowę rozrządu,
- spadek mocy lub momentu obrotowego silnika,
- nieprawidłowe przełączanie się faz rozrządu.
Na kiepski stan rozrządu wskazują też błędy zapisane w sterowniku. Mogą one dotyczyć zmiennych faz układu rozrządu, skuteczności spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, kąta wyprzedzenia zapłonu czy długości otwarcia zaworów ssących i wydechowych.
Łańcuchowy napęd rozrządu – skutki braku odpowiedniego serwisowania
Łańcuch rozrządu to trwały podzespół, ale wymagający regularnego serwisowania. Podstawową czynnością jest wymiana oleju, bowiem to od niego zależy w dużej mierze praca rozrządu. Olej silnikowy zasila napinacz mechanizmu rozrządu, a w autach ze zmiennym czasem otwarcia zaworów steruje również pracą krzywek. Jeśli olej jest przepracowany lub zużyty, napinacze łańcucha mogą nie zadziałać prawidłowo. W wielu sytuacjach zrywa się też film olejowy znajdujący się na metalowych częściach silnika, co prowadzi do zatarcia elementów. Gdy pompa oleju nie będzie w stanie dostarczyć smarowidła do wszystkich zakamarków rozrządu, łatwo o awarię.
Uwaga! Liczy się nie tylko jakość, ale i dokładna specyfikacja oleju. Olej o zbyt wysokiej lepkości nie zachowa się prawidłowo, zwłaszcza w niskiej temperaturze. Nawet jeśli producenci samochodów zalecają oleje LongLife, najlepiej wymienić olej w standardowym interwale, czyli co 10-15 tys. km. Przebieg 30 tys. km jest zazwyczaj szkodliwy dla silnika.
Jakie są konsekwencje zerwania lub przeskoczenia łańcucha rozrządu? W takim przypadku najczęściej dochodzi do kolizji tłoków z zaworami. Dzieje się tak dlatego, że w momencie, gdy łańcuch przestaje napędzać koła zębate mechanizmu rozrządu, silnik traci synchronizację pomiędzy „dołem” a „górą”. W takim przypadku samochód natychmiast gaśnie, a dalsza jazda jest niemożliwa. Niestety, oprócz łańcucha konieczna będzie wymiana wielu innych podzespołów, a kompletny remont silnika może być bardzo drogi. Istnieją jednostki napędowe bezkolizyjne, w których nie ma takiego zagrożenia, ale należą one do mniejszości.
Jaka jest trwałość łańcucha rozrządu?
Ile wytrzymuje łańcuch rozrządu? W samochodach wyposażonych w niewysilony silnik wolnossący łańcuch rozrządu jest w stanie wytrzymać nawet ok. 300-400 tys. km. Wiele jednostek nawet po tak dużym przebiegu nie wykazuje oznak zużycia łańcucha. W nowszych, turbodoładowanych silnikach trwałość łańcuszka jest jednak znacznie mniejsza. Czasem należy wymienić łańcuch po ok. 150-200 tys. km, gdy pojawiają się pierwsze oznaki wyeksploatowania.
Typowy łańcuch rozrządu raczej nie zrywa się i nie przeskakuje od razu, a daje wyraźne sygnały niedomagania. W niektórych silnikach napinacz rozrządu zaprojektowany jest jednak wadliwie i problemy mogą wystąpić nawet po zaledwie 60 tys. km. Przykładem jest silnik 1.6 116i N45 BMW. Ma on wadę fabryczną napinacza, która może doprowadzić do przeskoczenia łańcuszka na kole rozrządu. W takim przypadku konieczna jest wymiana łańcucha, ale i też zamiana napinacza na inny, pozbawiony tej wady.
Bez względu na to, czy w Twoim aucie jest pasek rozrządu, czy łańcuch rozrządu, regularne wizyty w serwisie są nieodzowne. W porównaniu z kosztami remontu jednostki napędowej cena wymiany łańcuszka nie jest wysoka. Jeśli podejrzewasz, że łańcuch rozrządu w Twoim samochodzie nie pracuje prawidłowo, udaj się na diagnostykę do serwisu sieci parnerskiej Q Service Castrol. Przeczytaj też inne nasze artykuły na temat obsługi i naprawy aut.